در حالی که آمریکا و انگلیس ممنوعیت واردات نفت روسیه را اعلام کرده‌اند، اعضای اتحادیه اروپا به دلیل وابستگی بالا به واردات، نتوانسته‌اند درباره چنین بایکوتی به توافق برسند.

یکی از داغ‌ترین موضوعاتی که در چند ماه اخیر در رسانه‌ها مطرح بوده است، احتمال تحریم نفت روسیه در واکنش به حمله نظامی به اوکراین بوده است. قیمتهای نفت تحت تاثیر گمانه‌زنی‌هایی که درباره ممنوعیت گسترده نفت روسیه وجود داشته، بالاتر رفت اما به نظر می رسد گمانه‌زنی‌های مذکور درست نبوده اند. انگلیس اوایل مارس واردات نفت و سوخت روسیه که بخش کوچکی از کل واردات این کشور به حساب می آید را ممنوع کرد. هر چند که این ممنوعیت به صورت تدریجی تا پایان سال ۲۰۲۲ اعمال می شود، با این حال این ممنوعیت تاثیر منفی روی قیمت خرده فروشی سوخت داشت. جای تعجب نیست که چرا اتحادیه اروپا پس از مذاکرات فشرده‌ای که سران کشورهای عضو داشتند، نتوانست درباره ممنوعیت واردات نفت و سوخت روسیه به توافق برسد.

روسیه ۲۹ درصد از نفت خام و ۵۱ درصد از فرآورده‌های نفتی که اروپا مصرف می کند را برای این منطقه فراهم می کند. و اروپا با وجود اشتیاق به حرکت به سوی انرژیهای پاک، همچنان نفت و فرآورده‌های نفتی زیادی مصرف می کنند. اما این تمام ماجرا نیست. طبق آمار یورواستات، دو سال پیش اتحادیه اروپا حدود ۹۷ درصد از نفت و فرآورده‌های نفتی که مصرف می کند را از منابع خارجی دریافت کرد. به عبارت دیگر اتحادیه اروپا در مقایسه با کشوری مانند هند، وابستگی بیشتری به واردات برای تامین نفت دارد.

پرواضح است که با چنین درجه از وابستگی، تحریم نفتی بزرگترین تامین کننده نفت اروپا فاجعه‌ای برای این منطقه خواهد بود. این به معنای آن است که مذاکراتی که اخیرا انجام شد و توسط رسانه‌ها گزارش شد،   چیزی بیش از تمرین یک ژست سیاسی نبوده است. از همان ابتدا معلوم بود که چنین تحریمی به این زودی اتفاق نخواهد افتاد.

اولاف شولتس، صدراعظم آلمان اظهار کرده بود تحریم نفتی فوری علیه واردات روسیه از یک روز به روز دیگر، به معنای کشاندن کشورمان و کل اروپا به رکود است.

از سوی دیگر گابریلیوس لندس برگیس، وزیر خارجه لیتوانی اظهار کرده بو:د چرا باید اروپا به پوتین زمان بیشتری دهد تا پول بیشتری از نفت و گاز کسب کند؟ زمان بیشتری برای استفاده از بنادر اروپایی دهد؟ زمان بیشتری برای استفاده از بانکهای روسی تحریم نشده در اروپا دهد؟ زمان اقدام فرارسیده است. لیتوانی تقریبا همه نفتی که مصرف می کند را از روسیه خریداری می کند.

آنچه در اینجا دیده می شود، سیاست در برابر مصلحت اندیشی است. وضعیتی که بسیار مشابه موضوع عبور به سوی انرژیهای پاک و طرحهای مربوط به آن است. در این مورد به نظر می رسد که عقل سلیم برنده می شود.

آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان گفت: مسئله تحریم نفت، مسئله این که می خواهیم یا نمی خواهیم نیست، بلکه مسئله میزان وابستگی ما به نفت است. آلمان نفت زیادی از روسیه وارد می کند و کشورهای عضو دیگری وجود دارند که نمی تواند یکباره واردات نفت از روسیه را متوقف کنند.

آنچه به نظر می رسد این مقامات می خواهند به ما بگویند، این است که اتحادیه اروپا درست مانند هند یا چین و سایر قسمتهای اروپا، اعتیاد نفتی دارد و با وجود همه کارهایی که دولتهای اتحادیه اروپا برای مصرف کمتر نفت انجام داده‌اند مانند تشویق به برقی سازی خودروها، گفتن آن راحت‌تر از انجامش است. هیچ تعجبی ندارد که علاوه بر برنامه چند مرحله‌ای آژانس بین المللی انرژی برای کاهش تقاضا برای نفت، منابع دیگر تامین نفت به عنوان علاجی برای وضعیت فعلی بررسی می‌شوند.

به گزارش ایسنا، رئیس جمهور اوکراین که شاید برجسته‌ترین چهره عمومی طی چند هفته اخیر بوده که از تولیدکنندگان نفت خاورمیانه درخواست کرده است تولیدشان را برای کمک به اروپا برای کاهش وابستگی به روسیه افزایش دهند.

تاکنون کشورهای منطقه خلیج فارس به طور واضح تمایلی به افزایش تولید یا محکومیت اقدامات روسیه در اوکراین انجام نداده اند. در حقیقت امارات متحده عربی روابط محکم‌تری با روسیه بنا کرده و عربستان سعودی پایبندی خود را به توافق اوپک پلاس با روسیه و جمهوریهای آسیای مرکزی مورد تایید قرار داده است. این کشور تا زمانی که حمایت امنیتی از آمریکا و اروپا دریافت کند بعید است خلاف این موضع عمل کند.

حتی با این ضمانت‌ها، خاورمیانه بعید است موافقت کند جای روسیه را در اروپا بگیرد. زیر پا گذاشتن قراردادهای بلندمدت و جایگزین اروپا برای مدت چند ماه یا چند سال به جای بازارهای پرسود آسیایی از نظر استراتژیکی چندان معقول به نظر نمی‌رسد.

بر اساس گزارش اویل پرایس، اروپا به شدت به نفت و گاز خارجی به خصوص نفت و گاز روسیه وابسته است. با وجود تلاش‌ها برای متنوع کردن درآمد و قطع وابستگی خود به سوختهای فسیلی، نفت و گاز همچنان برای اقتصادهای اروپایی ضروری مانده است. برنامه آژانس بین‌المللی پول هم برای تغییر این وضعیت کمک چندانی نمی کند.