با وجود نوسانات اخیر بازار نفت، رقابت بک ساله اوپک و تولید کنندگان نفت شیل در امریکا به پایان رسیده است و دیگر هیچ نشانه ای از تلاش یکی برای غلبه بر دیگری وجود ندارد. در این رقابت تولید کنندگان شیل پیروز میدان شدند زیرا توانستند خود را به عنوان یکی از فعالان در بازار نفت معرفی کنند و دیگر حتی اوپکی ها هم نمی توانند در مورد حذف شدن آنها از بازار نفت صحبتی بکنند.

این مساله را می توان در گزارش اخیر سازمان اوپک هم مشاهده کرد. طبق گزارشی که در هفته گذشته منتشر شده است تولید نفت شیل امریکا با سرعتی بیش از انتظار گذشته رشد خواهد کرد و تا سال ۲۰۲۱ میلادی تولید کنندگان نفت شیل در آمریکا می توانند ۷.۵ میلیون بشکه نفت تولید کنند. این حجم تولید ۵۶ درصد بیشتر از پیش بینی سال گذشته سازمان اوپک است.

طبق گزارش منتشر شده توسط اوپک، هم اکنون تولید نفت در آمریکا برابر با ۵.۱ میلیون بشکه در هر روز است که نسبت به سال قبل ۲۵ درصد رشد داشت دو نکته مهم در این گزارش وجود دارد. اول این که سازمان اوپک در حال ارزیابی توان تولید رقیب خود است و دیگر قصد و توان خارج کردن رقیب از بازی را ندارد و تنها می خواهد به گونه ای بازی کند که هم خودش و هم رقیب سود ببرند. تصمیم اوپک برای کاهش تولید و اعلام آمادگی عربستان برای تداوم این سیاست تا انتهای سال ۲۰۱۸ میلادی هم نشان دهنده مصالحه اوپک و شیل به جای رقابت است. نکته دیگر اینکه قیمت پایین نفت باعث نشد که تولید شیل در دنیا  کاهش پیدا کند.

اوپک انتظار دارد تا سال ۲۰۲۵ میلادی توان تولید نفت شیل در امریکا رشد کند و از سال ۲۰۳۰ میلادی حجم تولید آمریکا تنزل یابد. از ان سال به بعد اوپک باید تولیدش را ۸ میلیون بشکه در روز افزایش دهد و از ۳۳ میلیون بشکه در روز به ۴۱ میلیون بشکه در هر روز برساند.

تلاش اوپک برای قدرت نمایی ادامه دارد

اما این یک روی سکه است. برخی بر این باورند تصمیم اوپک برای کاهش تولید و دادن فضای بیشتر برای عرصه نفت شیل آمریکا یک قدرت نمایی است. اوپک تصمیم دارد این فضا را فراهم کند تا تولید نفت امریکا با سرعت بیشتری رشد کند و سپس به دوره افول برسد. در این دوره این سازمان هم تولیدش را کم می کند و زمینه را برای افزایش قیمت نفت فراهم می کند.

در شرایطی که قیمت نفت بالا است سوداوری کشورهای نفت خیز خاورمیانه بیشتر می شود و سرمایه بیشتری برای متنوع سازی اقتصاد در اختیار اوپکی ها قرار می گیرد. انتظار میرود در اجلاس روز سی نوامبر سال جاری، اوپک دوباره به تمدید توافق کاهش تولید رای بدهد و این سیاست تا انتهای سال ۲۰۱۸ میلادی در کشور اجرا شود.

این یعنی فضای بیشتر برای عرضه نفت شیل و فرصت بیشتر برای سودآوری اوپکی ها از قیمت بالای نفت. سایت اویل پرایس در این زمینه نوشت: اوپک در جستجوی ذخایر تازه نفت و گاز طبیعی است ولی با کاهش تولید زمینه را برای تخلیه شدن ذخایر نفت شیل در امریکا فراهم می کند. به گزارش اداره اطلاعات انرژی امریکا در هفته اول ماه نوامبر توان تولید نفت شیل در امریکا ۶۷ هزار بشکه در روز رشد کرد. این کشور هم اکنون توان تولید ۹.۶۲ میلیون بشکه نفت در هر روز را دارد. قیمت بالاتر از ۶۰ دلار برای تولیدکنندگان شیل انگیزه خوبی برای افزایش تولید ایجاد می کندو تلاش اوپک برای تداوم سیاست کاهش تولید تا انتهای سال ۲۰۱۸ میلادی به معنای تلاش این سازمان برای حفظ قیمت بیش از ۶۰ دلار به ازای هر بشکه است.

اما سوال این است که آیا کشورهای نفت خیز اوپک در این شرایط وسوسه نمی شوند؟ آیا آنها برای کسب درآمد بیشتر و حل مشکل کسری بودجه خود اقدام به افزایش تولید نمی کنند؟ اوپکی ها در سالهایی که قیمت نفت پایین بدو با کسری بودجه روبرو شدند و حال که قیمت ها اندکی رشد کرده است برای کسب حداکثر سود روزشماری می کنند. به همین دلیل است که برخی از تحلیل گران نگران تخطی برخی از اعضای اوپک از سهمیه تولید خود- بعد از تدام کاهش تولید – هستند. سیاستی که می تواند بازار را دوباره متشنج کند و زمینه را برای افت قیمت فراهم کند.

منبع: دیپلماسی اقتصادی