قاسم خورشیدی با اشاره به سامانه ثبت معاملات الکترونیکی نفتی اظهار داشت: این سامانه با همکاری مجموعه وزارت نفت و ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز راه‌اندازی شده تا تمامی معاملات فرآورده‌ها و مشتقات نفتی و پتروشیمی از مبدا تولید تا صادرات ثبت و قابل رهگیری باشد.

وی گفت: در شرایط کنونی نیز گمرک برای صادرات فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی اسناد منشا را مطالعه می‌کند که پیش از این اسناد به صورت فیزیکی و کاغذی مبادله می‌شد.

سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه زنجیره اسناد مربوط به معاملات نفتی و فاکتورهای فروش به واحدهای پایین‌دستی و عرضه و خرید بازرگانان برای صادرات به شکل فیزیکی بود، تصریح کرد: در این حالت احتمال‌ سوء استفاده،‌ جعل و فساد وجود داشت و رسالت سامانه مذکور (ثامن)، الکترونیکی کردن اسناد منشاء و معاملات از مبدا تولید تا مقصد بوده و آماده بهره‌برداری برای گمرک است.

وی افزود: گمرک برای تعیین ماهیت محصولات نفتی و تشخیص مواد یارانه‌ای در محموله‌های صادراتی به شکل فیزیکی با سازمان ملی استاندارد در ارتباط بوده که اکنون با راه‌اندازی سامانه ثامن اسناد الکترونیکی در اختیار سازمان استاندارد و گمرک قرار می‌گیرد؛ همچنین نتایج آزمایشات فیزیکی میان آزمایشگاه، گمرک و سازمان استاندارد تبادل می‌شد که اکنون این فرایند الکترونیکی شده است.

به گفته سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، تشخیص کیل مصرف و نیز جداسازی مشتقات صادرات بخشی از محصولات باید از فاکتورهای منشا براساس استانداردسازی سازمان استاندارد کسر شود و تمامی این فرایندها آماده بهره‌برداری برسد.

خورشیدی در پاسخ به این سوال که چرا گمرک ایران از اطلاعات موجود سامانه ثامن برای صادرات محصولات و مشتقات پتروشیمی استفاده نمی‌کند و عنوان کرده که همه پتروشیمی‌ها باید اطلاعات خود را در سامانه جامع گمرکی ثبت کنند، تاکید کرد: گمرک بهتر است به جای اطلاعیه دادن به پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها از فاکتورهای منشا در سامانه ثامن استفاده کند و نیازی به ثبت مجدد این فاکتورها در سامانه گمرک نیست.

وی افزود: مسئولان گمرک معتقدند این سامانه کامل نیست و هنوز تعدادی از پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها اطلاعات خود را ثبت نکرده‌اند و به همین دلیل از ا ین سامانه استفاده نمی‌کنند.

این مقام مسئول در پاسخ به این سوال که آیا گمرک اگر بخواهد اطلاعات شرکت‌ها را به صورت جداگانه داشته باشد، به یکباره می‌تواند این اطلاعات را در اختیار بگیرد و یا باید به تدریج کار کند، گفت: آنها نیز در این صورت با پتروشیمی‌ها شروع خواهند کرد، در صورتی که این اطلاعات در سامانه وجود داشته و قابل بهره‌برداری برای گمرک است.

خورشیدی یادآور شد: طبق قانون امور مالیاتی فاکتورها و معاملات در این سامانه ثبت شده و همچنین با تصویب آیین‌نامه اجرایی مواد ۵ و ۶ قانون مبارزه با قاچاق دریافت جداگانه اطلاعات منشاء پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها توسط گمرک معنا ندارد و اگر تا پیش از تصویب این ۲ آیین‌نامه به تعبیر شما انحصارطلبی اطلاعات وجود داشت، دیگر محلی از اعراب ندارد و همه دستگاه‌ها ملزم به رعایت آن هستند.

سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به فارس گفت: نمی‌توان به صراحت عنوان کرد که مسئولان گمرک در راستای این موضوع می‌خواهند به صورت شفاف با این موضوع مبارزه کنند یا خیر، اما قانون مبارزه با قاچاق و قانون مالیات صراحت دارد که باید گلوگاهی ایجاد شود و نباید نگاه سلیقه‌ای داشت و به نوعی ساز جدایی کوک کرد.

وی در مورد اینکه چه سازمانی یا فردی باید حرف آخر را در رابطه با استفاده از سامانه ثامن برای صادرات فرآورده‌های نفتی بزند تصریح کرد: به نظر ما آیین‌نامه اجرایی مواد ۵ و ۶ قانون قاچاق و قانون مالیات حرف آخر را می‌زند و قاعدتا سامانه ثامن اجرا شده و گمرک نیز الزام به اجرای آن دارد و مسئولان گمرک نیز نباید اسناد منشاء صادراتی به جز سامانه ثامن را بپذیرند. اگر گمرک اراده داشته باشد، سامانه آماده بهره‌برداری است و پایلوت آن شهریور سال گذشته در پالایشگاه تندگویان تهران و پالایشگاه اصفهان اجرایی شده است.